Programma 1 Bestuur en Veiligheid

G.J.M. van Rumund

De komende jaren blijven we verder werken aan het versterken van onze bestuurskracht. Dat doen we met als doel om het niveau van dienstverlening en voorzieningen op peil te houden en daarmee inwoners, ondernemers en organisaties zo goed mogelijk te bedienen. Daarnaast is versterking ook nodig om beter in positie te komen in de opgaven die de aanwezigheid van de papierindustrie in Eerbeek met zich meebrengt. De uitvoering van deze bestuurskrachtversterking loopt langs vijf ontwikkelsporen:

1. Politiek-bestuurlijk samenspel
2. De organisatieontwikkeling
3. De aanwezigheid van de papierindustrie
4. Brummen en de regio
5. Draagvlak binnen de gemeente

Deze ontwikkeling overlapt meerdere raadsperioden en loopt tot 2030. De ontwikkelmonitor Bestuurskracht - waar de gemeente Brummen in samenwerking met de provincie Gelderland aan heeft gewerkt - is inmiddels succesvol afgerond. In de raadsperiode 2022-2026 staan de doelen, acties en mijlpalen uit fase twee van het ontwikkelplan centraal. We volgen de uitvoering en bepalen jaarlijks of we nog op koers liggen. Afronding van de ontwikkelmonitor betekent namelijk niet dat dit onderwerp klaar is. Er zijn ontwikkelsporen die voor Brummen blijvende aandacht vragen.

Versterking Bestuurskracht
In 2021 heeft de raad ingestemd met de oplossingsrichting van het ontwikkelplan om de bestuurskracht van de gemeente de komende jaren te versterken. Doel was en is om college en raad samen en met meer focus te laten werken aan de opgaven waar onze gemeente voor staat. Brummen is sinds 2023  goed aangehaakt bij de regionale samenwerkingsverbanden. Er is volop inzet bij de Regio Stedendriehoek én de samenwerkingsverbanden in het sociaal domein. Daarnaast is Brummen aangehaakt bij de Regiodeals in de Stedendriehoek en de Regiodeal Veluwe. Ook na 2025 blijft de gemeente zich inzetten om via de regiodeals meer lokale opgaven te realiseren.

In 2023 heeft de raad extra budget beschikbaar gesteld om met deze belangrijke vraagstukken aan de slag te gaan. De capaciteit van de strategische adviseurs is inmiddels versterkt. Door een leerprogramma en het beter benutten van integrale afstemmingen (intern en extern) is het strategisch vermogen verder verstevigd. Met een training "Werken voor de politiek in een politiek bestuurlijke omgeving" zijn de strategen in Brummen getraind om meer strategisch te werk te gaan. De grote opgaven (Eerbeek-Loenen 2030, visie op sociale basis, omgevingsvisie en klimaat & duurzaamheid) zijn in samenhang opgepakt en worden meer strategisch op elkaar afgestemd. Deze manier van werken krijgt de komende jaren verder vervolg. 

Toekomstvisie/bestuurlijke toekomst Brummen
Het coalitieakkoord bevat de ambitie om de toekomstvisie 2030 te actualiseren. Een vernieuwde toekomstvisie moet een looptijd krijgen tot 2035. In maart 2024 heeft de raad echter het voorstel aangenomen om eerst een onderzoek te gaan doen naar de bestuurlijke toekomst van onze gemeente. Dit onderzoek krijgt voorrang op de nog vast te stellen toekomstvisie. 

In maart 2025 is het onderzoeksrapport naar de bestuurlijke toekomst van de gemeente opgeleverd. In dit onderzoeksrapport staat de volgende kernvraag centraal: ‘Met welk toekomstscenario wordt het beste richting gegeven aan de ontwikkeling van het bestuur en de organisatie op langere termijn, waardoor minimaal het huidige dienstverlening- en voorzieningenniveau van onze inwoners langdurig wordt gewaarborgd?’’ In dit onderzoek werden verschillende scenario’s meegenomen.

In april 2025 heeft de raad besloten om een tweede fase van het onderzoek naar de bestuurlijke toekomst te starten. Scenario 4A (herindelen als geheel met één andere gemeente) is het best passende scenario voor alle toekomstige uitdagingen. Er wordt onderzocht in hoeverre Rheden of Zutphen in dit scenario een potentiële partner kan zijn. Daarnaast is een tweede gesprek gevoerd met Voorst en Apeldoorn. Begin 2026 neemt de raad een besluit over deze tweede fase van het onderzoek. Afhankelijk van het besluit van de raad komt er in 2026 mogelijk wel/geen vervolg van het onderzoek.

1a. In het eerste kwartaal van 2026 wordt het overdrachtsdocument voor de nieuwe bestuursperiode aangeboden aan de gemeenteraad.

1b. De vijf ontwikkelsporen uit de Bestuurskracht-opdracht blijven terugkomen in de afdelingsjaarplannen.

1c. In het eerste kwartaal van 2026 wordt er een besluit genomen over de bestuurlijke toekomst fase 2. 

1d. Voor de zomer van 2026 wordt, afhankelijk van het besluit van de gemeenteraad in januari, fase 3 van de bestuurlijke toekomst opgestart. De raad wordt hier uiterlijk in kwartaal 3 van 2026 over geïnformeerd. 

In januari 2021 heeft de raad ingestemd met de oplossingsrichting van het ontwikkelplan om de bestuurskracht van de gemeente de komende jaren te versterken. De financiële strategie gaat uit van een ingroeimodel van de lasten. Stapsgewijs wordt elk jaar bekeken hoe het staat met de uitvoering en of de aanvankelijk geraamde lasten realistisch en noodzakelijk zijn. De integrale afweging vindt jaarlijks plaats.

In 2026 is er geen budget geraamd voor het versterken van de bestuurskracht. In de volgende jaren is er budget voor het versterken van regie- en contractmanagement. In 2027 gaat dit om € 74.000 en vanaf 2028 om € 148.000.

G.J.M. van Rumund
Y. Cegerek

Als gemeente zijn we onderdeel van de lokale samenleving. We willen met inwoners, organisaties, ondernemers en wijk- en dorpsraden bespreken welke opgaven er zijn en welke oplossingen we samen kunnen realiseren. Door met inwoners en instanties uit een bepaald gebied meer samen te werken, ligt de focus niet op één specifiek onderdeel, maar op de samenhang van opgaven. Zo werken we aan vertrouwen tussen gemeente en samenwerkingspartners. Een andere opgave is het bereiken van de stille meerderheid. Bij participatie gaat het om samenwerken en de wisselwerking met inwoners. Als gemeentebestuur is het onze taak alle belangen te wegen die dat met zich meebrengt. Ook de belangen van hen die zich niet (kunnen) laten horen in het proces.

Voor veel inwoners is de gemeente de meest nabije overheid. Voor leefbaarheid vinden we dat ook belangrijk. Inwoners moeten makkelijk ‘binnenstappen’ en vragen kunnen stellen. In dit opzicht willen we de 1-loket gedachte uit de Omgevingswet goed vormgeven. Concreet betekent dat een goed contact met andere overheden zoals provincie, waterschap en omgevingsdiensten.

Het vertrouwen in overheden is laag. Dat blijkt onder meer uit de vele proteststemmen bij recente verkiezingen voor Provinciale Staten en Tweede Kamer. Maar ook uit de lagere opkomst bij de Gemeenteraadsverkiezingen in 2022. Raadsleden, burgemeester, wethouders en ambtenaren werken echter keihard om juist voor inwoners goede dingen te doen. Daar zou juist veel vertrouwen in moeten zijn.  Dat vertrouwen willen we daarom graag terugwinnen. Dat begint met toegankelijk en aanspreekbaar zijn. Wat ons betreft worden raadsleden, het college van B&W en ambtenaren daarom nog veel zichtbaarder in de samenleving. 

Projecten Gebiedsgericht Werken
In 2025 voeren we drie gebiedsgerichte projecten uit.  Het project in Empe en Tonden bevindt zich momenteel in de afrondende fase. Daarnaast ronden we na de zomer het project af in de Brummense Enk West. Ook starten we na de zomer met het nieuwe project in de Eerbeekse Enk (Oud Eerbeek). Doel van deze projecten is om uitvoering van opgaven optimaal te laten aansluiten bij behoeften van inwoners en mogelijkheden in het gebied. En om koppelkansen te vinden voor de leefbaarheid in een buurt, de samenwerking met partners te versterken en om initiatieven en inzet van inwoners te stimuleren. Eind 2025 worden de drie nieuwe buurten die in 2026 gepland staan, bekendgemaakt.

1a. Een gemiddeld rapportcijfer van 7,0 voor de dienstverlening van Burgerzaken (op basis van onderzoek onder inwonerspanel).

1b. We actualiseren de servicenormen voor onze dienstverlening, nadat we onze inwoners hierover via panelonderzoek hebben laten meedenken. 

2a. Een gemiddeld rapportcijfer van 6,5 voor de wijze waarop de gemeente inwoners en belangenorganisaties betrekt en de samenwerking zoekt (op basis van jaarlijkse uitvraag onder inwonerspanel). 

2b. Een gemiddeld rapportcijfer van 7,0 voor de gemeentelijke informatievoorziening en communicatie (op basis van jaarlijkse uitvraag onder inwonerspanel).

2c. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2026 is het opkomstpercentage gelijk of hoger dan het landelijke opkomstcijfers. Een plan voor opkomstbevordering ligt hiervoor aan de basis.

Gemeenteraad en griffie
Op 17 april 2025 heeft de raad het "Jaarplan Griffie 2025" vastgesteld. De uitbreiding van de formatie die daarin is opgenomen, bedraagt structureel € 45.000 aan extra lasten. Daarnaast zijn de vergoedingen voor raads- en commissieleden geactualiseerd. Dit betekent een structurele toename van de lasten van € 40.000.

Regio Stedendriehoek
De regio Stedendriehoek heeft haar meerjarenbegroting aangescherpt. Dit heeft een lagere inwonersbijdrage tot gevolg. Het gaat voor Brummen om € 12.000 aan structurele lasten.

Projecten Gebiedsgericht Werken
Het eerste project van 2025 loopt, het tweede en derde moeten nog opgestart worden. Dat maakt het lastig om nu al een oordeel te vormen over het belang en hoogte van een structureel budget. Vanaf eind 2025 zijn projectevaluaties beschikbaar en kunnen we dit bij een volgende perspectiefnota beter onderbouwen. Voor nu wordt voorgesteld om ook in 2026 een incidenteel budget op te nemen. Op basis van de huidige (verwachte) uitgaven volstaat een budget van € 30.000

G.J.M. van Rumund

Over het algemeen mogen wij ons in de gemeente Brummen gelukkig prijzen met een veilige gemeente. Er is een goede samenwerking met het politieteam waaronder de drie wijkagenten. Binnen onze grenzen is er sprake van een goede sociale controle. De lijnen zijn kort tussen gemeente, SWB, politie, brandweer en andere organisaties en instellingen.

Belangrijke spelers op het gebied van veiligheid zijn natuurlijk de politie en de brandweer. De politie wordt bekostigd door de Rijksoverheid en de brandweer via de gemeentelijke bijdrage aan de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland.

De gemeente Brummen scoort over het algemeen beter dan het landelijke gemiddelde op klassieke veiligheidsindicatoren zoals geweldsmisdrijven, diefstal uit woningen en vernielingen in de openbare ruimte. Minder zichtbaar in de veiligheidsindicatoren zijn de ondermijnende criminaliteit en de cybercriminaliteit. De aanpak van ondermijning en de georganiseerde criminaliteit vraagt om een goed georganiseerde en samenwerkende overheid. Daarom besteden we aandacht aan bewustwording en aan het op orde hebben van beleid, regelgeving en onze eigen systemen.

De afgelopen jaren krijgt ondermijning steeds nadrukkelijker onze aandacht. In het Integraal Veiligheidsplan 2024-2028 is ondermijnende criminaliteit als prioriteit opgenomen. Daarbij is specifiek aandacht voor productie, handel en gebruik van drugs, zorgfraude en mensenhandel.

De projectleider coördinator is de verbindende schakel tussen districtsniveau en lokaal niveau op het gebied van ondermijning. Als verbindende schakel stemt zij af met de collega’s van Openbare Orde en Veiligheid om richting te geven aan bovengenoemde prioriteit. In het vierde kwartaal van 2025 wordt de gemeenteraad geïnformeerd over het onderwerp Ondermijning als gemeentelijke opgave. 

De landelijk richtlijn is dat er meer aandacht gevraagd wordt voor de weerbaarheid van onze inwoners. 

1a. Noodzakelijke multidisciplinaire overleggen met alle betrokken (externe) partners vinden binnen 5 tot 10 werkdagen plaats.

1b. De cyclus beleid-uitvoering-evaluatie is doorlopen in 2026.

Per saldo stijgen de lasten in 2026 met krap € 20.000. De helft hiervan betreft budget voor de verplichting vanuit het rijk om zelfredzaamheid en weerbaarheid te vergroten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de  noodsteunpunten. De baten voor deze basistaak dalen met afgerond € 9.000. We zien een structureel lagere leges aan vergunningen APV afgelopen jaren.