2. Financiële uitgangspunten en grondslagen

In dit hoofdstuk zijn de financiële uitgangspunten en grondslagen opgenomen die zullen worden gehanteerd bij het opstellen van de Programmabegroting 2026-2029.

In 2024 heeft uw raad er unaniem voor gekozen om scherper te ramen in de meerjarenbegroting. In dit scenario baseren we de begroting op de uitputting van de afgelopen jaren. Daarbij hanteren we een onderscheid in loonkosten, kapitaallasten en goederen en diensten. In dit hoofdstuk zal de systematiek nader worden toegelicht.

Voor de loonkosten worden de totale loonkosten (1) en de inhuur (2) bij elkaar opgeteld en gedeeld door het aantal geraamde fte (4). Dit geeft een gemiddelde van de loonkosten per fte per jaar (5). De eerdere jaren worden middels de indexen (6, 7) gecorrigeerd naar prijspeil 2024 (8). Van de drie jaren wordt een gemiddelde berekend, waarbij het laatste jaar dubbel meetelt (9).

Vervolgens wordt dat bedrag geïndexeerd aan de hand van de percentages van het CEP 2025 (10). Dit geeft een verwacht gemiddelde van de kosten per jaar (11). Dit wordt vervolgens vermenigvuldigd met het aantal fte. in de formatiebegroting (12). Afgezet tegen de raming van de loonkosten op basis van het maximum van de schaal (13) geeft dit een beeld van de verwachte onderuitputting op loonkosten (14).

In percentages is dit de berekende concerncorrectie (15) van 4,2%. In de formatiebegroting is dit percentage afgerond naar 4%. 

In de eerste bestuursrapportage wordt jaarlijks melding gemaakt van de afwijking in kapitaallasten van dat jaar. Kapitaallasten zijn de afschrijvingen en rente over investeringsprojecten. Kapitaallasten kunnen afwijken doordat investeringsprojecten eerder of later dan verwacht worden afgerond. Daarnaast kunnen ze afwijken doordat de projecten goedkoper of duurder uitvallen dan verwacht. Hieronder wordt weergegeven hoeveel de kapitaallasten per jaar zijn afgeweken.

In de vorige programmabegroting was een stelpost onderuitputting kapitaallasten opgenomen van structureel € 425.000. Provincie Gelderland heeft in haar rol als toezichthouder aangegeven niet akkoord te gaan met een dergelijke stelpost. In overleg met de provincie hebben we daarom de investeringsplanning aangescherpt. Hierdoor wordt de kapitaallastenraming realistischer en zal naar verwachting de afwijking in de eerste bestuursrapportages lager uitvallen.

Voor wat betreft de goederen en diensten hebben we het afgelopen jaar meer scherpte aangebracht in de budgetgesprekken. Het uitgangspunt blijft het bestedingspatroon van de afgelopen drie jaar. Bij nieuwe ontwikkelingen zijn we scherper op eventuele dekkingsbronnen binnen het programma. 

Jeugd - sturen op trajectduur en eigen bijdrage jeugdzorg 
In de Voorjaarsnota en de Meicirculaire 2025 is door het Rijk besloten om geld te onttrekken aan het gemeentefonds om maatregelen te nemen in het jeugdzorgstelsel. Het gaat om het sturen op trajectduur en het invoeren van een eigen bijdrage. Aangezien het realiseren van deze maatregelen onder de verantwoordelijkheid van het Rijk vallen, heeft Provincie Gelderland toegestaan hier een stelpost voor op te nemen.

Jeugd - opbrengst Hervormingsagenda 
In de Voorjaarsnota en de Meicirculaire 2025 heeft het Rijk de besparingsopgave van de Hervormingsagenda geïndexeerd. De verwachte besparing valt hoger uit en wordt onttrokken aan het Gemeentefonds. De VNG adviseerde om hier, net als bij de andere kortingen op het gemeentefonds, een stelpost voor te nemen. De Provincie Gelderland staat dit niet toe en zal een dergelijke stelpost in haar toezichtsbrief corrigeren. Desondanks volgen wij het advies van de VNG.

Teruggave BTW-compensatiefonds
Gemeenten kunnen de BTW over een deel van hun activiteiten terugvragen bij het BTW-compensatiefonds. Hiervoor wordt jaarlijks een bedrag beschikbaar gesteld door de Rijksoverheid. De afgelopen jaren hebben gemeenten minder gedeclareerd en is er structureel geld overgebleven in dit fonds. Dit wordt de "ruimte onder het plafond" genoemd. Het geld dat overblijft wordt via de algemene uitkering verdeeld over de gemeenten. Aangezien dit een structureel karakter heeft, mogen gemeenten de teruggave van het laatst vastgestelde jaar (in dit geval 2024) opnemen als structurele extra opbrengst.