Programma 2 Fysieke leefomgeving

P. Inberg 

Het coalitieakkoord bevat een stevige inzet om de energietransitie te bevorderen, met nadruk op praktische realisatie van duurzame energiebronnen en energiebesparing. Dat is nodig, want we staan als maatschappij voor grote en urgente opgaven op het gebied van ons klimaat: de overgang naar schone en hernieuwbare energie, klimaatveranderingen, schaarste aan grondstoffen, veranderingen in ons voedsel- en landbouwsysteem. Deze complexe vraagstukken vergen ook in onze lokale samenleving veel aandacht. We werken daar aan met aandacht voor participatie door inwoners en organisaties.

Wetenschappelijk onderzoek toont steeds aan dat de klimaatverandering harder gaat dan gedacht. In Europa is de Natuurherstelwet aangenomen. Op nationaal niveau wordt gewerkt aan oplossingen voor het stikstofprobleem waar ons land mee te maken heeft. Verder is de Kaderrichtlijn Water een grote uitdaging. Deze internationale en landelijke uitdagingen vragen om een lokale vertaling. 

In 2050 moeten we ‘van het aardgas af zijn’. Onze warmtetransitievisie geeft richting aan een langjarige aanpak om wijk voor wijk het aardgas te vervangen door alternatieve warmtebronnen. Concreet onderzochten we de afgelopen jaren de mogelijkheden voor een warmtenet in en om Eerbeek samen met de papiersector, Veluwonen, netbeheerder Alliander, provincie Gelderland en de gemeenten Apeldoorn en Rheden. In 2024 is een bronnenanalyse uitgevoerd. Daarbij is onderzocht welke warmte waar in onze gemeente beschikbaar is om huizen te verwarmen. Zowel het onderzoek naar het warmtenet als de bronnenanalyse zijn belangrijke bouwstenen voor nadere uitwerking in 2025.

Omdat zowel voor de warmtetransitie als voor andere doeleinden steeds meer elektriciteit nodig is, blijven we actief bezig met de benodigde veranderingen in onze energiesystemen. Dit doen we op basis van de in 2024 ontwikkelde (concept) energiestrategie, de regionale energiestrategie en het uitnodigingskader voor zonnevelden. Het tempo wordt mede bepaald door de beschikbaarheid van oplossingen voor de huidige netcongestie. Daarnaast blijven we de toename van zon op dak in onze gemeente monitoren, ook op bedrijfspanden.

Voor klimaatadaptatie werken we vanuit het gemeentelijke programma Water en Riolering aan maatregelen die de gebouwde omgeving geschikter maken voor de veranderende weerseffecten. Ook het programma Mobiliteit en het programma Groen bevatten ingrediënten om klimaat-adaptieve maatregelen te nemen. Bewustwording is in alle opzichten een belangrijk onderdeel: inwoners en organisaties kunnen hun omgeving zo inrichten dat ze beter voorbereid zijn op overlast door droogte, hitte of wateroverlast

De gemeente werkt structureel aan het verbeteren van onze ecologische omgeving, met zowel lokale als bovenlokale projecten. Deze zijn gericht op ontwikkeling van het landschap, bescherming van soorten, toename van biodiversiteit, verbetering van de bodem, herstellen van de waterbalans en veranderingen in de agrarische sector. Hiervoor geldt dat wat programmatisch is/wordt ontwikkeld, organisatorisch in de lijn is/wordt geïmplementeerd.

1. In uiterlijk 2026 zijn 300 woningen geïsoleerd met tenminste 1 maatregel.

Klimaat en energietransitie
Voor de komende jaren blijft budget nodig voor maatregelen die komen uit ons klimaat- en duurzaamheidsbeleid. Komende jaren ligt de focus nog meer bij stappen voor de warmtetransitie (onze samenleving gaat van het aardgas af). Daarnaast vervolgen we de aandacht voor onze ecologische omgeving.
Naast deze structurele kosten is incidenteel budget nodig voor advisering bij projecten en ondersteuning van activiteiten uit het programma. Deze kosten worden onttrokken uit de reserve Duurzaamheid. Jaarlijks wordt € 75.000 toegevoegd aan deze reserve.

Voor de jaren 2026 t/m 2028 ontvangen wij een rijksvergoeding voor de inzet van capaciteit voor klimaat- en energiebeleid. Dit op grond van de CDOKE-regeling. Van deze gelden dekken we voor € 100.000 aan interne capaciteit.

Verduurzaming bedrijfsvoering
In de periode tot 2030 werken we gericht verder aan de verduurzaming van onze bedrijfsvoering. Dit aan de hand van een gecoördineerde organisatiebrede aanpak op vier themagebieden. Het gaat hier om social return, milieu en biodiversiteit, klimaat en circulariteit (inclusief bio-based materiaalgebruik). In lijn van de Perspectiefnota 2025-2028 is budget voor jaarschijf 2025 geraamd op € 50.000, vervolgens vanaf 2026 structureel geraamd op € 25.000.

Landschap en biodiversiteit 
Voor het landschapscontract 2023-2027 is budget gereserveerd. Hierbij wordt rekening gehouden met 75% subsidie en 25% dekking vanuit de bestemmingsreserve Ligt op Groen.

S. van de Graaf

Sinds 2018 werken provincie Gelderland, Industriekern Eerbeek-Loenen (IKEL) en gemeente Brummen in het programma Eerbeek-Loenen 2030 samen aan de leefbaarheid in de kern Eerbeek, het vestigingsklimaat van het bedrijfsleven en de energietransitie. De wijk- en dorpsraden zijn hierbij actief betrokken.

Het is bekend dat de belangen in Eerbeek regelmatig botsen: veilig verkeer, wonen, de noodzaak voor de industrie om snel veel duurzamer te worden of diversificatie van de lokale werkgelegenheid. Eenvoudige oplossingen die iedereen tevreden stellen zijn er vaak niet, maar als gemeente hebben we waar dat kan oog voor de verschillende belangen. De aanwezigheid van de industrie in de nabijheid van woonwijken is een gegeven. Deze industrie met alle bedrijvigheid eromheen brengt werkgelegenheid mee. Maar in zeker mate ook overlast. De balans tussen werken en leefbaarheid moet in evenwicht zijn en blijven.

In het centrum van Eerbeek hebben lokale ondernemers goede stappen gezet om het heringerichte 'Stuijvenburchplein' tot een levendig centrum te maken voor inwoners en toeristen. Er liggen in en om het centrum nog meer mogelijkheden om de aantrekkelijkheid te vergroten. Deze projecten realiseren we in afstemming met de partners binnen het programma Eerbeek-Loenen 2030.

De gevolgen van de sluiting van Stora Enso De Hoop worden mede bepaald door de uitkomsten van het verkoopproces. Zodra die duidelijk zijn, werken wij met de partners samen aan een goed vervolg op en rond die locatie.

Op grond van het woonkader (2023) worden geen woningen toegevoegd aan het Kerstenterrein, en op een klein deel van het Burgersterrein. Wij oriënteren ons voor die zones op andere keuzes. Voor het Burgersterrein werken we van schetsontwerp (2023) naar voorlopig ontwerp met een grondexploitatie (2024) naar een definitief ontwerp en omgevingsplan.

Voor het Kerstenterrein geldt dat de beschikbare opties mede worden bepaald door de actuele behoefte aan winkelruimte en eventuele andere functies.

Daarbij is ook relevant welke visie de gemeente ontwikkelt voor de toekomst van het Oranje Nassauplein, gegeven het haltermodel voor het winkelgebied Stuijvenburchstraat. In 2024 is onderzoek gestart naar deze vraagstukken.

1. Minimaal 100 woningen op het Burgersterrein uiterlijk in 2029.

1. Heringericht (uiterlijk 2027) Stationsplein bevat een toeristische opstapplaats.

Om de komende jaren vanuit de gemeente de gewenste inzet te kunnen blijven leveren binnen het samenwerkingsprogramma Eerbeek-Loenen 2030 zijn in deze begroting meerjarig incidentele middelen opgenomen tot aan het jaar 2030. Dit past ook in de afspraken die in de Bestuursovereenkomst van september 2021 zijn vastgelegd. Om jaarlijks een bedrag beschikbaar te hebben voor zaken als onderzoek, expertise, cofinancieringen en kleine verbeteringen in de openbare ruimte, is jaarlijks een incidenteel programmabudget opgenomen van € 100.000. 

Vanuit de reservering bij het focusgebied Bestuurskracht is voor het jaar 2025 € 80.000 en vanaf 2026 € 95.000 overgeheveld naar dit focusgebied. In 2025 zal dit budget ingezet worden voor capaciteit voor een te realiseren PAKhuis. Voor het jaar 2025 is ook een incidenteel budget opgenomen voor ontwikkelkosten van dat te realiseren PAKhuis. Deze kosten worden gedekt voor 75% uit de reserve Eerbeek en 25% uit de reserve Toerisme en recreatie.

Verder is er budget t/m 2025 gereserveerd van afgerond € 307.000 om toekomstige investeringen te kunnen dekken. Vanaf 2026 is rekening gehouden met de kapitaallasten van de herinrichting Volmolenweg, 't Haagje en Poelkampstraat. En vanaf 2027 met de kapitaallasten van de herinrichting van de Spoorzone in Eerbeek. Na deze voorgenomen investeringen resteert er een bedrag van afgerond € 189.000.

S. van de Graaf

In de kern Brummen streven we naar een dorpscentrum met wonen, recreëren, winkels en ontmoeting. Een klein kernwinkelgebied met parkeren in de nabijheid van de voorzieningen. De kern heeft veel beeldbepalend groen. Dat willen we in het centrumgebied versterken als bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit. Een lommerrijke omgeving levert ook een belangrijke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen. De aanwezigheid van een NS-station draagt in grote mate bij aan de woonkwaliteit van de kern.

Op het Graaf van Limburg Stirumplein werken we zowel verder aan de woningbouwopgave als het samen huisvesten van SWB en bibliotheek. Er zijn hiervoor drie scenario’s onderzocht. Deze willen we graag met de gemeenteraad in oktober 2024 bespreken. Voor de uitvoering van dit plan voor het Graaf van Limburg Stirumplein is een grondexploitatie vastgesteld. Binnen deze grondexploitatie is een uitbreiding van een vernieuwd pand (keuze uit de 3 scenario’s) voor de SWB en bibliotheek niet meegenomen.

De uitbreiding van de supermarkt Jumbo brengt het vergroten en deels anders inrichten van het parkeerterrein aan het Burgemeester Dekkerplein met zich mee. Voor de uitbreiding van de supermarkt wordt een deel gemeentelijke grond verkocht. De Jumbo draagt bij aan de inrichting van de parkeerplaatsen. Ook de verkoop van de voormalige Wilhelminaschool voor de bouw van appartementen vindt in deze periode plaats.

Voor de uitvoering van deze plannen is de bestemmingsreserve Centrum Brummen vastgesteld. Kosten en opbrengsten van plannen binnen het overkoepelende project Centrum Brummen worden in de bestemmingsreserve met elkaar verrekend. Omdat de bestemmingsreserve op dit moment leeg is, vanwege de dekking van de grondexploitatie Graaf van Limburg Stirumplein, wordt krediet aangevraagd voor de uitvoering van plannen voor zowel de Wilhelminaschool als van het parkeerterrein Jumbo. Mocht in de bestemmingsreserve een positief bedrag overblijven na verrekening, dan wordt dit ingezet in de openbare ruimte van het Marktplein. Dat is eveneens vastgesteld in het projectplan Centrum Brummen. 

1. Uitbreiding van Jumbo en Dekamarkt, allebei met ca. 400 m2. Realisatie Jumbo 2025, Deka 2026.

1. Herontwikkeling Wilhelminaschool van 14 appartementen in de sociale sector. Realisatie 2025.

1. Ontwikkeling Van Limburg Stirumplein van 59 appartementen in 2 woonblokken. Realisatie 2025/26. Samenvoeging bibliotheek en SWB tot multifunctioneel gebouw ca. 1.700 m2. Realisatie 2025/26.

Geen financiële ontwikkelingen.

G.I. Timmer
P. Inberg
S. van de Graaf

De gemeente Brummen is een fijne gemeente om in te wonen. De ligging tussen Veluwe en IJssel, de dorpskernen, het landschap en de inwoners maken dat mensen hier graag willen blijven wonen of willen terugkeren na verblijf elders in het land. De druk op de woningmarkt in onze regio is hoog, Daarom is door de regiogemeenten afgesproken om 20.000 woningen te bouwen tot 2030. Voor onze gemeente betekent dat een opgave om in dit decennium 1.250 woningen toe te voegen. Deze 1.250 toe te voegen woningen zijn ook afgestemd met onze partners zoals Veluwonen en de provincie Gelderland. Met de toevoeging van deze woningen dragen we een steentje bij aan een woningmarkt die de mogelijkheid biedt aan onze inwoners om binnen de gemeente te blijven wonen. Van deze 1.250 zijn al 670 woningen gerealiseerd. Ook zitten er 180 woningen in de pijplijn. Dit exclusief Elzenbos Deelgebied III Oost en III West. Dat betekent dat er nog 380 woningen moeten worden gebouwd tot 2030.

De mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de bestaande woningmarkt zijn beperkt. Daarom moet elke nieuwe woning raak en toekomstgericht zijn. De woningen dragen bij aan de vitaliteit van onze kernen. 

De strategie om dit te bereiken is opgenomen in de "Routekaart woningbouw". Dit document beschrijft welke instrumenten we kunnen inzetten om op verantwoorde manier sneller deze woningen te kunnen realiseren.

In de komende jaren houdt de groei van het aantal huishoudens aan. Dit komt bijvoorbeeld door kleinere huishoudens, vergrijzing en migratie. Dat betekent dat Brummen blijvend moet bouwen voor deze ontwikkelingen. De druk op de woningmarkt blijft onverminderd hoog als er niet of onvoldoende gebouwd wordt.

Voor de periode 2025-2035 is een Woondeal in voorbereiding met de regio Stedendriehoek en de provincie. Deze wordt meegenomen in de Omgevingsvisie versie 2.0.

1. Per jaar worden er minimaal 157 woningen bijgebouwd binnen de gemeentegrenzen.

Kostendekkendheid bouwleges
Bouwleges mogen maximaal kostendekkend zijn. We zijn aan het onderzoeken of de tarieven nog in lijn zijn met de kosten. Ook kunnen er keuzes gemaakt worden op welke wijze bouwleges worden verhaald. Hiervoor komen we in een later stadium terug, bij het vaststellen van de tarievennota en legesverordening.  Voor de langere termijn blijven er onzekerheden. Dit komt door de doorwerking van de Omgevingswet en de gevolgen van wet- en regelgeving over stikstof. In lijn met het scherper ramen is conform de Perspectiefnota de opbrengst met € 250.000 verhoogd.

Opvang/Doorstroomlocatie
Voor de verschillende opvanglocaties voor bijzondere doelgroepen maken we kosten. Hier staan rijksbijdragen tegenover. De doorstroomlocatie geldt voor de periode 1 juni 2024 tot 1 maart 2026. Hierna stopt de doorstroomlocatie. 

Per uiterlijk 1 november worden vergoedingen voor opvang geïnd bij de Oekraïense bewoners die een inkomen hebben uit werk of uitkering. Dit conform de nieuwe wet. Per saldo levert dit geen inkomsten op voor de gemeente, omdat deze gelden weer doorgestort moeten worden naar het Rijk. Mogelijk worden de uitvoeringskosten hiervoor niet gedekt door het Rijk.

Bouwgrond
De geraamde kosten worden doorberekend aan de actieve bouwcomplexen. Dus neutraal voor de begroting. 

S. van de Graaf
P. Inberg
Y. Cegerek

Openbare ruimte 
De openbare ruimte is een visitekaartje van onze gemeente. We willen de openbare ruimte zo inrichten en onderhouden dat deze uitnodigt tot wandelen, fietsen, sporten en ontmoeten voor iedereen met en zonder beperking. Absolute prioriteit heeft de bereikbaarheid voor wandelaars en fietsers van winkels, scholen en maatschappelijke voorzieningen. De inrichting en het onderhouden van het openbaar groen is belangrijk om de negatieve effecten van klimaatverandering te verminderen. Beheer van de openbare ruimte vinden we een kerntaak van de gemeente. De regie daarop houden we in eigen beheer. Ook zetten we in op een effectieve uitvoering. We sluiten daarbij kleinschalige particuliere initiatieven om het beheer over te nemen niet uit.

Mobiliteit
Een goede inrichting en goed onderhoud van onze infrastructuur draagt bij aan allerlei doelstellingen zoals veiligheid, klimaatbeleid en gezondheid. Voor het verkeer in en rondom Eerbeek wordt in samenwerking met de provincie en de buurgemeenten Apeldoorn en Rheden een verkeersplan opgesteld. In juni 2024 is het Programma Mobiliteit door de gemeenteraad vastgesteld. Het programma kent drie hoofddoelen: het bevorderen van de duurzame mobiliteit, het verbeteren van de verkeersveiligheid en het op peil houden van de bereikbaarheid. In het uit het programma Mobiliteit voortkomende uitvoeringsplan worden acties en maatregelen beschreven om de beoogde doelen te bereiken. Dit kunnen onderzoeken, projecten en nadere uitwerking van het beleid zijn. 

Toerisme en recreatie
De gemeente Brummen is onderdeel van één van de populairste vakantiebestemmingen van Nederland: de Veluwe. Toerisme en recreatie worden vandaag de dag niet meer gezien als een doel op zich maar als een middel om een bijdrage te leveren aan lokale opgaven zoals leefbaarheid, behoud van erfgoed en de landbouwtransitie. Een goed en strategisch ontwikkelde toeristische sector is hierbij essentieel. Daarom zetten we in op aanbodontwikkeling, verbinden we toerisme aan lokale opgaven, positioneren we de gemeente als uniek onderdeel van de Veluwe in de communicatie en zoeken we lokale en regionale samenwerking.

Economische zaken
Ondernemers zijn belangrijk voor de gemeente Brummen. Zij zijn de economische motor en zorgen voor werkgelegenheid, dragen bij aan leefbaarheid van onze dorpskernen en sponsoren het verenigingsleven. Ook zijn ondernemers op bijvoorbeeld bedrijventerreinen een belangrijke partner in het behalen of versnellen van lokale opgaven zoals de energietransitie, tegengaan van ondermijning en leefbaarheid. De gemeente Brummen is bezig met het versterken van het economisch beleid.

Openbaar Groen
Bij het beheer van de openbare ruimte werken we verder aan de verbetering van de biodiversiteit en aan onze klimaatopgaven zoals opgenomen in de programma’s “Water en Riolering” en “Groen”. Plantsoenen worden heringericht met planten die een meerwaarde hebben voor de biodiversiteit en daarnaast klimaatbestendig zijn. Regenwater wordt opgevangen in plantsoenen terwijl onze inwoners gestimuleerd worden het regenwater van hun dak te laten infiltreren in hun tuin. Door de aanplant van bomen in zowel de kernen als het buitengebied zorgen we voor meer schaduw en schuilgelegenheid voor vogels en dieren.

In 2025 breiden we het oppervlak ecologisch beheerde bermen en watergangen verder uit. Ecologisch beheer betekent ook meer afvoer en verwerken van maaisel. Dit levert voor de komende jaren een structurele kostenpost op voor het transporteren van het maaisel naar agrarische percelen.

De grote hoeveelheid gevallen neerslag in 2023 en de eerste maanden van 2024 bracht gebreken in het afwateringssysteem in het buitengebied aan het licht. Daar waar voor droge perioden het regenwater zo lang mogelijk in het gebied moet blijven, dient een te veel aan water in natte perioden juist snel afgevoerd te kunnen worden. Het gangbaar houden van duikers is daarom een jaarlijks in te passen onderhoudspost.

Begraafplaatsen
De begraafplaatsen zijn herdenkingsparken waar met respect voor de overledenen en hun nabestaanden gewerkt wordt. Door met elektrische maaimachines te werken wordt de rust op de begraafplaats nog meer gerespecteerd. De rustige omgeving maakt de begraafplaatsen ook geschikte verblijfplaatsen voor plant en dier. Met gerichte aanplant van bomen en struiken en meer ecologisch beheer kan een mooie combinatie gemaakt worden van representativiteit en biodiversiteit.

Wegbeheer
De gemeentelijke wegen worden op een basisniveau onderhouden. Onderhoud vindt plaats op basis van de uitgangspunten uit het wegenbeheerplan en op basis van een tweejaarlijkse inspectie. In de zomer van 2025 vindt weer een dergelijke inspectie plaats. Op basis van de uitkomsten van de inspectie worden onderhoudsmaatregelen ingepland. Bij de uitvoer van de onderhoudswerkzaamheden wordt gekeken of wensen vanuit de programma’s Mobiliteit, Groen of Water en Riolering aangehaakt en gerealiseerd kunnen worden. Grootschalige herinrichtingen wachten op het Uitvoeringsplan Mobiliteit. Dit omdat in dit uitvoeringsplan de kaders voor de inrichting van wegen worden vastgesteld.

Rioolbeheer
In de komende jaren wordt verder gewerkt aan de uitvoering van het programma Water en Riolering. Vervanging van de riolering in de Loenenseweg en het saneren van de riooloverstort bij Empe zijn daarbij grote projecten die veel voorbereiding vragen. De lange wachttijden voor het verleggen van kabels en leidingen door nutsbedrijven, dat voorafgaand aan de werkzaamheden uitgevoerd moet worden, vertragen de uitvoering van rioolprojecten momenteel aanzienlijk.

Openbare verlichting
In 2024 is het onderhoud van de openbare verlichting in samenwerking met enkele andere gemeenten voor meerdere jaren openbaar aanbesteed. Onderdeel van de werkzaamheden is de vervanging van traditionele verlichting door LED-lampen. Hiermee wordt ons verlichtingsbestand verder verduurzaamd en kan er bespaard worden op de energiekosten.

Grondstoffenplan
Het huidige grondstoffenplan heeft een looptijd tot eind 2025. Dan moet het gestelde doel van 80 kilogram restafval per inwoner per jaar bereikt zijn. Op basis van de huidige resultaten lijkt deze doelstelling nog te ambitieus. In 2025 moet een verbeterslag gemaakt worden om het beoogde doel daadwerkelijk te halen.

Economische Zaken
Met onder andere de woningbouwontwikkeling stijgt de vraag naar werk. De ontwikkeling van koopstromen vraagt om toekomstbestendige keuzes voor onze winkelgebieden. Beschikbare ruimte voor nieuw te starten of uit te bereiden ondernemerschap ontbreekt op onze bedrijventerreinen. 

Toerisme en recreatie
Met het ontwikkelde masterplan om in de Spoorzone van Eerbeek een Veluwse ontvangstlocatie (TOP) te realiseren, zetten we in op een bijdrage uit de Regiodeal Veluwe. In deze aanvraag zit tevens een bijdrage in de planontwikkeling van het PAK Huis en PAK Museum verwerkt.

1. Eind 2025 hebben we minimaal 330 extra laan- en straatbomen aangeplant.

1. Eind 2025 hebben we 2.000 bomen uitgedeeld aan onze inwoners.

1. Eind 2025 hebben we 2,3 ha nieuw bos geplant.

2. In 2025 hebben we de tekeningen gereed voor de herinrichting Zutphensestraat, met input van de aanwonenden. De herinrichting start in Q1 2026 en is uiterlijk Q4 2026 gereed.

2. Het ontwerp voor verbetering van de fietsverbinding Eerbeek-Zutphen is eind 2025 gereed.

2. In 2028 zijn minimaal 15 elektrische laadpunten op strategische locaties gerealiseerd. In 2025 zijn dat er 3; in 2026, 2027 en 2028 worden er jaarlijks 4 laadpunten aan toegevoegd.

3a. In juli 2025 leveren we een uitnodigingskader op voor dag- en verblijfsrecreatie zodat toeristische ondernemers en initiatiefnemers ruimtelijk en kwalitatief richting krijgen bij hun planvorming binnen de gemeente Brummen.

3a. In de tweede helft van 2025 brengen we het uitnodigingskader via ten minste vijf kanalen onder de aandacht bij relevante (toeristische) ondernemers en initiatiefnemers.

3a. We hebben minimaal 3 gesprekken met initiatiefnemers over aanbodontwikkeling.

3b. Uiterlijk 31 januari 2025 ronden we het Masterplan ‘Veluwe Ontvangstlocatie Eerbeek’ af waarbij de Spoorzone van Eerbeek wordt gepositioneerd als opstappunt voor bezoekers en inwoners aan de Veluwe en de IJsselvallei.

3b. Uiterlijk 28 februari 2025 dienen we met het Masterplan ‘Veluwe Ontvangstlocatie Eerbeek’ onze aanvraag in voor de Regiodeal Veluwe om een bijdrage te vragen aan de realisatie ervan.

4a. In het eerste kwartaal van 2025 leveren we het eerste economische beleidsstuk inclusief compact uitvoeringsprogramma voor de gemeente Brummen op en leggen deze vervolgens ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad.

4a. Eind 2025 hebben we de eerste quick wins uit het uitvoeringsprogramma economie behaald en weten de ondernemers ons te vinden voor uitvoering van het economische beleid.

4b. Op het deel Op den Berg van bedrijventerrein Hazenberg stellen we in overleg met de ondernemers in 2025 een vorm van organisatiegraad op om de onderlinge samenwerking te stimuleren.

4b. Met de ondernemers uit het centrum van Eerbeek nemen we uiterlijk het derde kwartaal van 2025 het besluit of en hoe vanaf 2026 de Bedrijveninvesteringszone (BIZ) wordt voortgezet.

Economie, Toerisme en Recreatie
Uitgaven voor het uitvoeren van het beleid 'Kwaliteitstoerisme in Gemeente Brummen' worden gedekt vanuit de bestemmingsreserve toerisme en recreatie. Voor de structurele kosten en subsidies aan evenementen wordt € 35.000 meer geraamd. 

Gemeentelijk vastgoed en gronden
In het jaar 2025 wordt een tweede deel van het gebouw Kollergang 14 verkocht. Per saldo een zo goed als neutrale mutatie omdat ook een deel van de boekwaarde moet worden afgeboekt. Wij hebben nog twee panden in bezit die geen toegevoegde waarde hebben voor de uitvoering van gemeentelijke taken. We stellen voor om deze panden te verkopen. Dit levert incidenteel een opbrengst op van totaal circa € 450.000. In 2025 voor € 150.000 en in 2026 voor € 300.000. Verder vindt de financiële afhandeling plaats van een grenscorrectie met de gemeente Rheden. Dit levert in 2026 een incidenteel resultaat op van € 122.000.

Openbare ruimte
Voor dit taakveld zijn de rentelasten bij de onderdelen riolering, wegen en openbare verlichting lager door de bijstelling van de omslagrente welke wordt berekend over de investeringen die bij dit taakveld horen. 

Het Programma Water en Riolering, dat in december 2022 door de raad is vastgesteld vormt de basis voor de geraamde exploitatielasten en geplande investeringen. Na de forse stijging van het tarief rioolheffing voor het jaar 2024 moet het tarief in 2025 stijgen met 3,5%.

Bij wegen is voor het jaar 2025 rekening gehouden met een voorgenomen investering voor vervanging/rehabilitatie op basis van het beheerplan wegen. Daarnaast komen vanuit het focusgebied Ruimte voor Eerbeek investeringen welke in de lijn worden overgenomen. Dekking komt vanuit budget van het focusgebied Ruimte voor Eerbeek.

In 2023 is het Programma Groen door de raad vastgesteld. Naast de toegenomen kosten voor inflatie wordt vanaf 2025 rekening gehouden met areaaluitbreiding van Lombok-zuid. Eind 2024 is het beheer en onderhoud overgedragen van de projectontwikkelaar naar de gemeente.

In het budget voor het groenonderhoud van de begraafplaatsen is conform de perspectiefnota nu rekening gehouden hogere kosten door met elektrische maaimachines te werken.

Voor het onderhoud van duikers en afvoeren maaisel is voor de jaren 2025 en 2026 conform de perspectiefnota extra budget beschikbaar.

Uitvoeringsplan mobiliteit
Op 27 juni 2024 heeft de gemeenteraad het Programma Mobiliteit 2050 vastgesteld. Deze visie wordt uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma. De oplevering hiervan wordt verwacht eind 2024. De financiële consequenties hiervan worden dan ook inzichtelijk. Dekking voor deze kosten wordt gezocht als de hoogte van de kosten bekend is.

In het nog op te stellen uitvoeringsprogramma van het programma mobiliteit wordt per project, maatregel en/of onderzoek een kostenindicatie opgenomen. Daar waar voor de onderdelen (projecten, onderzoeken, maatregelen et cetera) geen financiële middelen beschikbaar zijn, wordt de raad met een raadsvoorstel betrokken en/of worden onderdelen opgenomen in de Perspectiefnota en/of de Programmabegroting.

Het jaarlijkse investeringsbudget 'vervanging/rehabilitatie wegen', voor de periode van 2022 tot en met 2032, voorziet in een budget van €2,5 miljoen per jaar. Dit biedt vanuit verkeerskundig oogpunt een gunstig perspectief om, in bepaalde projecten en waar mogelijk, (financieel) mee te liften en te voorzien in (meer) passende weginrichtingen. In het op te stellen uitvoeringsprogramma, dat in samenspraak met ‘beheer en onderhoud wegen’ wordt opgesteld, vindt afstemming plaats over de inzet van dit budget.

Circulariteit en afval
De financiële consequenties van het grondstoffen plan 2021-2025 zijn in deze begroting verwerkt. De kosten van Circulus voor het inzamelen en verwerken van het afval stijgen voor het jaar 2025 met 8%. Deze index wordt veroorzaakt door de index voor COA-lonen binnen deze sectoren de ontwikkeling van het kostenniveau binnenlands wegvervoer.
Rekening houdend met deze genoemde kostenstijging, de eigen overige kosten en opbrengsten vanuit Nedvang en rekening houdend met de beschikbare voorziening afvalstoffenheffing moet het tarief voor het jaar 2025 met 7,5% stijgen.