Programma 1 Bestuur en Veiligheid

G.J.M. van Rumund

De komende jaren werken we verder aan onze bestuurskracht. Dat doen we met als doel om onze taken in ieder geval de komende jaren als zelfstandige gemeente goed uit te kunnen blijven voeren. Daarnaast is de versterking ook nodig om beter in positie te komen en te blijven bij de verschillende uitdagingen. Onder andere de ontwikkelingen rondom de Verstedelijkingsstrategie vanuit de Stedendriehoek brengen meerdere uitdagingen met zich mee. Hoe gaan we om met tegenstrijdige belangen en de beperkte openbare ruimte?

De uitvoering van deze bestuurskrachtversterking, waar we in gezamenlijkheid met de provincie aan werken, loopt langs de volgende vijf ontwikkelsporen. 
1.    Politiek-bestuurlijk samenspel
2.    De organisatieontwikkeling
3.    De aanwezigheid van de papierindustrie
4.    Brummen en de regio
5.    Draagvlak binnen de gemeente

De ontwikkelingen rondom de bestuurskracht van Brummen overlappen inmiddels meerdere raadsperioden. In de raadsperiode 2022-2026 staan de doelen, acties en mijlpalen uit het ontwikkelplan centraal. In het voorjaar van 2024 heeft de raad een bestuursopdracht aan het college gegeven om een onderzoeksrapport op te stellen over de bestuurlijke toekomst van de gemeente. In 2025 wordt het focusgebied Bestuurskracht afgerond en wordt verder gewerkt aan de bestuurlijke toekomst van de gemeente Brummen.

Als gemeente zijn we goed in gesprek met de provincie over de uitvoering van het ontwikkelplan Bestuurskracht.

De voortgang van ontwikkelspoor 1 (Politiek-bestuurlijke samenwerking) krijgt in 2024 en 2025 een impuls door het opstellen van een toekomstvisie op onze gemeente. In spoor 2 ontwikkelen we in 2025 het integraal management verder door. In 2024 stelt het management een missie en visie op die leidt tot strategische doelen gericht op het verder versterken van de dienstverlening. Het in 2024 gestarte strategisch overleg wordt geprofessionaliseerd. Dit onder meer door een opleiding in samenwerking met de provincie. In ontwikkelspoor 3 (opgaven door de aanwezigheid van papierindustrie) verwachten we de gemeentelijke programma-organisatie in 2024 en daarna verder te versterken en te ontwikkelen. Hierdoor verschuift de rol van de provincie bij nieuwe ontwikkelingen in het plangebied in Eerbeek van regievoerend naar faciliterend.

1a. De opleiding strategisch werken voor strategisch adviseurs is in 2025 afgerond.

1a. De Bestuurskracht-opdracht is in het voorjaar van 2025, in samenwerking met de provincie afgerond.

1b. In het eerste kwartaal van 2025 wordt het onderzoeksrapport over de bestuurlijke toekomst van Brummen opgeleverd en aangeboden aan de gemeenteraad.

In januari 2021 heeft de raad ingestemd met de oplossingsrichting van het ontwikkelplan om de bestuurskracht van de gemeente de komende jaren te versterken. De financiële strategie gaat uit van een ingroeimodel van de lasten. Stapsgewijs wordt elk jaar bekeken hoe het staat met de uitvoering en of de aanvankelijk geraamde lasten realistisch en noodzakelijk zijn. De integrale afweging vindt jaarlijks plaats.

In 2024 is een strategisch bestuursadviseur aangetrokken die zich gaat bezighouden met de uitvoering van het ontwikkelplan en de update van de toekomstvisie. Eerst wordt het bestuurskrachtonderzoek afgerond en daarna wordt de toekomstvisie ontwikkeld.

Daarnaast is er budget voor het versterken van regie- en contractmanagement in 2027 van € 74.000 en vanaf 2028 van € 148.000.

Verder is het budget, beschikbaar voor het versterken van capaciteit voor het focusgebied Ruimte voor Eerbeek/Eerbeek-Loenen 2030, overgeheveld naar het focusgebied Ruimte voor Eerbeek/Eerbeek-Loenen 2030. In 2025 gaat dit om € 80.000 en vanaf 2026 gaat dit om € 95.000.

G.J.M. van Rumund
Y. Cegerek

Als gemeente zijn we onderdeel van de lokale samenleving. We willen met inwoners, organisaties, ondernemers en wijk- en dorpsraden bespreken welke opgaven er zijn en welke oplossingen we samen kunnen realiseren. Door met inwoners en instanties uit een bepaald gebied meer samen te werken, ligt de focus niet op één specifiek onderdeel, maar op de samenhang van opgaven. Zo werken we aan vertrouwen tussen gemeente en inwoners. Een opgave hierbij is het bereiken van de stille meerderheid. Bij participatie gaat het om samenwerken en de wisselwerking met inwoners. Als gemeentebestuur is het onze taak alle belangen te wegen die dat met zich meebrengt. Ook de belangen die zich niet (kunnen) laten horen in het proces. 

Voor veel inwoners is de gemeente de meest nabije overheid. Voor leefbaarheid vinden we dat ook belangrijk. Inwoners moeten makkelijk kunnen ‘binnenstappen’ en vragen kunnen stellen. In dit opzicht willen we de 1-loket gedachte uit de Omgevingswet in onze gemeente goed vormgeven. Noodzakelijke voorwaarde hiervoor is een goed contact met andere overheden zoals provincie, waterschap en omgevingsdiensten.

Het vertrouwen in overheden is laag. Dat blijkt onder meer uit de vele proteststemmen bij recente verkiezingen voor Provinciale Staten en Tweede Kamer. Maar ook uit de lagere opkomst bij de Gemeenteraadsverkiezingen in 2022. Raadsleden, burgemeester, wethouders en ambtenaren werken echter keihard om juist voor inwoners goede dingen te doen. Daar zou juist veel vertrouwen in moeten zijn. Dat vertrouwen willen we graag terugwinnen. Dat begint met toegankelijk en aanspreekbaar zijn. Wat ons betreft worden raadsleden, het college van B&W en ambtenaren daarom nog veel zichtbaarder in de samenleving. 

Dienstverlening, communicatie en participatie in 2025
Daar waar de basisprocessen goed op orde zijn, vraagt ons ambitieniveau vooral ook om maatwerk. Maatwerk in dienstverlening, communicatie en participatie. Dit heeft te maken met een veranderende samenleving. Denk aan de komst van vluchtelingen, statushouders en ontheemden, contact leggen met moeilijk benaderbare doelgroepen over informatievoorziening en de inzet van gerichte en eigentijdse communicatiemiddelen tijdens participatietrajecten.

Dit maatwerk is een uitdaging, zeker ook gelet op de krapte op de arbeidsmarkt. Het is daarom belangrijk om bij specifieke ontwikkelingen en projecten op tijd een realistische inschatting te maken over het ambitieniveau en de benodigde capaciteit en middelen.

Naar aanleiding van een evaluatie is in 2024 een vernieuwde participatievisie vastgesteld. De invoering hiervan krijgt ook in 2025 vorm. Nieuw is dat er vanaf medio 2024 twee participatie-adviseurs zijn die intern de uitvoering van gemeentelijke participatieprocessen bewaken. Maar die ook eerste aanspreekpunt zijn voor initiatieven die ontstaan in de samenleving. We verwachten dat we dit kunnen organiseren binnen de functies van de huidige kwartiermakers gebiedsgericht werken.

Ook in 2025 houden we aandacht voor proactieve, heldere en begrijpelijke informatievoorziening. Verbinding staat hierbij centraal. Dat betekent maatwerk in communicatie met de inwoner, ondernemer of maatschappelijke organisatie. Dit vraagt zowel blijvende aandacht voor de communicatievaardigheden van medewerkers en bestuurders én efficiënte en eigentijdse inzet van bestaande en mogelijk ook nieuwe communicatie-instrumenten. 

Gebiedsgericht werken in 2025
Vanaf juni 2024 beschikken we over een Visie Gebiedsgericht (samen)werken. Deze manier van werken van de gemeente Brummen heeft vanaf 2023 via pilotprojecten geleidelijk vorm gekregen. We voeren de projecten doorlopend uit en we monitoren ze tegelijkertijd. De bevindingen uit de projecten gebruiken we om beleid en aanpak aan te scherpen.

In 2025 blijven we projectmatig inzetten op doorontwikkeling van een Brummense aanpak voor gebiedsgericht werken. Afhankelijk van de omvang kunnen we in 2025 drie tot vijf gebiedsgerichte projecten (op buurtniveau) uitvoeren. Geselecteerde buurten brengen we volgens een vaste procedure in kaart. Dit gebeurt door het team Gebiedsgericht Werken. Dat gebeurt aan de hand van data, gesprekken met fysiek en sociaal domein, partnerorganisaties, sociale professionals, ondernemers én inwoners. De inzet is om uitvoering van opgaven optimaal te laten aansluiten bij behoeften van inwoners en mogelijkheden in het gebied. Maar ook om koppelkansen te signaleren, om de samenwerking met partners te versterken en om initiatieven en inzet van inwoners te stimuleren. Dit met als doel de leefbaarheid in buurten te versterken en daarmee gelijktijdig ook het vertrouwen van inwoners in de gemeente te herwinnen.

1a. Een gemiddeld rapportcijfer van 7,0 voor de dienstverlening van Burgerzaken (op basis van onderzoek onder inwonerspanel).

1b. Een tussentijdse analyse van het coalitieakkoord 2022-2026 is opgesteld.

2a. Een gemiddeld rapportcijfer van 6,5 voor de wijze waarop de gemeente inwoners en belangenorganisaties betrekt en de samenwerking zoekt (op basis van jaarlijkse uitvraag onder inwonerspanel). 

2b. Een gemiddeld rapportcijfer van 7,0 voor de gemeentelijke informatievoorziening en communicatie (jaarlijks onderzoek WSJG onder inwonerspanel).

Paspoortenpiek
Als gevolg van een toename aan aanvragen voor reisdocumenten zijn er hogere legesinkomsten. Dit loopt op van circa € 170.000 in 2025 naar € 240.000 in 2028. Deze extra opbrengst wordt ingezet om extra capaciteit in te schakelen.

Capaciteit burgerzaken 
Vanwege een structurele toename in werklast bij team Burgerzaken is intern capaciteit verschoven. Dit betekent op dit beleidsterrein een extra last van € 82.000.

Gebiedsgericht werken - werkbudget
Er zijn een aantal pilots uitgevoerd vanuit het gebiedsgericht werken. Hieruit kwamen vaak wensen van inwoners naar voren die met een kleine investering gerealiseerd kunnen worden. Voor deze investeringen is vaak op relatief korte termijn geen ruimte in de bestaande uitvoeringsbudgetten. In 2025 nemen we een incidentele reservering op van € 50.000. Dit bedrag kan ingezet worden bij de uitvoering van projecten gebiedsgericht werken om dit soort meekoppelkansen (sneller) te realiseren.

VNG
Op 26 juni is ingestemd met de begroting 2025 van de VNG en van het fonds GGU (Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering). Dit leidt tot een verhoging van de gemeentelijke bijdrage van ongeveer € 40.000.

Bestuur
Het CPB heeft haar verwachting voor de stijging van salarissen naar beneden bijgesteld. Dit betekent eveneens dat de ontwikkeling van vergoedingen voor raads- en collegeleden ook gunstiger uitvalt ten opzichte van de voorgaande meerjarenraming. Dit betekent een voordeel van € 27.000 in 2025.

Verkiezingen 
In 2025 zijn vooralsnog geen verkiezingen gepland, daardoor is het budget van € 20.000 volgend jaar niet nodig. Vanaf 2026 wordt het budget verhoogd met € 15.000, aangezien de afgelopen jaren is gebleken dat het verkiezingsbudget structureel te laag is.

G.J.M. van Rumund

Over het algemeen mogen wij ons in de gemeente Brummen gelukkig prijzen met een veilige leefomgeving. Er is een goede samenwerking met het politieteam, waaronder de drie wijkagenten. Binnen onze grenzen is er sprake van een goede sociale controle. De lijnen zijn kort tussen gemeente, SWB, politie en brandweer, organisaties en instellingen.

Belangrijke spelers op het gebied van veiligheid zijn natuurlijk de politie en de brandweer. De politie wordt bekostigd door de Rijksoverheid en de brandweer via de gemeentelijke bijdrage aan de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland.

De gemeente Brummen scoort over het algemeen beter dan het landelijke gemiddelde op klassieke veiligheidsindicatoren zoals geweldsmisdrijven, diefstal uit woningen en vernielingen in de openbare ruimte. Minder zichtbaar in de veiligheidsindicatoren zijn de ondermijnende criminaliteit en de cybercriminaliteit. De aanpak van ondermijning en de georganiseerde criminaliteit vraagt om een goed georganiseerde en samenwerkende overheid. Daarom besteden we aandacht aan bewustwording en aan het op orde hebben van beleid, regelgeving en onze eigen systemen.

De afgelopen jaren krijgt ondermijning steeds nadrukkelijker onze aandacht. In het Integraal Veiligheidsplan 2024-2028 is ondermijnende criminaliteit als prioriteit opgenomen met daarbij specifiek aandacht voor productie, handel en gebruik van drugs, zorgfraude en mensenhandel.

Om de aanpak van en samenwerking op ondermijning in de gemeenten in de IJsselstreek verder te intensiveren wordt een projectleider/coördinator ondermijning aangesteld. Deze persoon is de verbindende schakel tussen districtsniveau en lokaal niveau. De kosten voor het aanstellen van de projectleider wordt verdeeld over de vier deelnemende gemeenten.

Implementatie AVE-Methode
Binnen de stamtafel Zorg en Veiligheid is regionaal besloten om de AVE-methode binnen gemeenten te implementeren. AVE staat voor: Integrale Aanpak ter Voorkoming van Escalatie bij huishoudens waar zorg- en veiligheidsproblematiek samenkomt. Het doel is het voorkómen van een dreigende escalerende situatie en het beperken en beëindigen van een escalerende situatie.

Afgesproken is dat we dit regionaal gaan oppakken en ons daarbij regionaal laten ondersteunen door bureau HHM. Dit bureau heeft een concept plan van aanpak ontwikkeld. Dit voorzien van een offerte voor de komende anderhalf jaar voor het invoeringstraject. Regionaal wordt het plan van aanpak en de offerte in september 2024 besproken. Hierdoor is de implementatie van de AVE-methode als PM-post opgenomen in deze begroting.

1. Noodzakelijke multidisciplinaire overleggen met alle betrokken (externe) partners vinden binnen 5-10 werkdagen plaats.

2. De cyclus beleid-uitvoering-evaluatie is doorlopen in 2025.

VNOG en ODVeluwe
De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) en Omgevingsdienst Veluwe (ODVeluwe) vragen jaarlijks een bijdrage aan de deelnemende gemeenten. Deze bijdragen vallen hoger uit zoals opgenomen in de perspectiefnota conform de door hen ingediende begroting.