F. Verbonden partijen

Deze paragraaf gaat in op de doelstellingen, activiteiten en de mate van de financiële betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden waarin onze gemeente deelneemt en verder een bepaalde bestuurlijke invloed kan uitoefenen.

Een “verbonden partij” is een privaat- of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft.
Bestuurlijk belang is: “zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht”.
Financieel belang is: “indien een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is als de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt”.

In lijn met de BBV-voorschriften geven we in deze paragraaf aandacht aan de visie die onze gemeente heeft op de verbonden partijen in relatie tot de uitvoering van de gemeentelijke doelstellingen. Wat willen we met deze partijen? Hoe past de uitvoering van de taken binnen onze gemeentelijke programma’s? Hoe dragen zij bij aan het uitvoeren van het door gemeente gewenste beleid? Ook komen beleidsvoornemens van de partijen zelf aan de orde. De laatst beschikbare cijfers over vermogens en resultaten staan per verbonden partij vermeld.

De verbonden partijen van onze gemeente zijn:

I – Deelname in vennootschappen
1. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)
2. Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
3. Circulus B.V.
4. Vitens 

II – Deelname in gemeenschappelijke regelingen
5. Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland (VNOG)
6. Regio Stedendriehoek / Cleantech Regio
7. Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Noord en Oost Gelderland (GGD NOG)
8. Omgevingsdienst Veluwe IJssel (OVIJ)
9. Vervoerscentrale PlusOv
10. Tribuut

III – Overige samenwerkingsvormen
11. Regionaal Archief Zutphen
12. Stichting Archipel
13. Leisure Lands

In het door het Ministerie van VWS opgestelde Implementatieplan Hervormingsagenda 2023-2028 is opgenomen dat gemeenten binnen de inkoop van zorg voor jeugdigen moeten komen tot het vormen van een gemeenschappelijke regeling. Binnen onze zorgregio wordt onderzocht hoe we dat vorm gaan geven.  Verwacht wordt dat deze nieuwe verbonden partij in 2026 operationeel zal zijn.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Het eigenaarschap van gemeenten, provincies en de Staat, alsmede het door de statuten beperkte werkterrein van de bank, bieden financiers het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan dit instituut zeer beperkt is. Dat vertrouwen uit zich in de AAA-rating, de hoogste rating die er is.

BNG Bank bundelt de uiteenlopende vraag van klanten tot een beroep op de financiële markten dat aansluit op de behoefte van beleggers wat betreft volume, liquiditeit en looptijd. Door de combinatie van beide elementen heeft de bank toegang tot financieringsmiddelen tegen scherpe prijzen, die weer worden doorgegeven aan decentrale overheden en aan instellingen voor het maatschappelijk belang. Dat leidt voor de burger uiteindelijk tot lagere kosten voor tal van voorzieningen.
Wij vragen altijd bij de BNG een offerte bij het aangaan van een nieuwe lening (zie paragraaf D).
Brummen heeft zeggenschap in de BNG via het stemrecht op aandelen die de gemeente in bezit heeft.

Het financiële belang:
De gemeente bezit 702 aandelen van € 2,50 per stuk, wat een waarde van € 1.755 vertegenwoordigt. Dat aantal is 0,00126% van het totaal aantal aandelen dat de BNG heeft uitgegeven.

Ontwikkelingen:
Het financieringsbeleid van BNG Bank blijft onveranderd gericht op permanente toegang tot de geld- en kapitaalmarkt voor de gewenste looptijden en volumes tegen zo laag mogelijke kosten. "Het loket is altijd open." De volatiliteit op de financiële markten zal dit jaar naar verwachting groot blijven. Dat bemoeilijkt het doen van voorspellingen over het verwachte nettoresultaat 2024. 

Wij houden rekening met een dividendopbrengst in 2025 en volgende jaren van € 400.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Belangenbehartiging van alle gemeenten bij andere overheden. Tweede Kamer, Kabinet en maatschappelijke organisaties zijn belangrijke gesprekspartners. Dienstverlening: advisering aan alle leden over actuele ontwikkelingen (pro-actief) en advisering aan individuele leden (op verzoek). De platformfunctie wordt uitgeoefend via de VNG-commissies, provinciale afdelingen, congressen, studiedagen en ledenraadplegingen.
Vanuit de VNG, vestigingsplaats Den Haag, wordt regelmatig overlegd met besluitvoorbereiders van departementen en provincies. Zo vindt in een vroeg stadium beïnvloeding, in voor gemeenten gunstige zin, van wet- en regelgeving plaats. Deze belangenbehartiging zet zich voort in het gehele proces van besluitvorming bij de rijksoverheid en provincies. De VNG initieert bestuurlijk overleg waarbij een delegatie van VNG-bestuurders en directieleden onderhandelt namens de gemeenten met ministers en staatssecretarissen. De VNG-belangenbehartiging richt zich ook op Tweede en Eerste Kamer en belangrijke maatschappelijke organisaties. De soms tegenstrijdige belangen van grote en kleine gemeenten en de rol van de VNG daarbij is regelmatig punt van aandacht binnen de VNG.
De VNG heeft een nota uitgebracht en laten vaststellen door de Algemene Ledenvergadering, die de strategie aangeeft voor na 2023. Gefocust wordt op meer samenwerking tussen de gemeenten, met de VNG als centraal knooppunt.

Het financiële belang:
De bijdrage van onze gemeente in 2024 aan de VNG bedraagt in totaal € 1,858 per inwoner (2024: € 1,766). De bijdrage als opgenomen in de begroting bestaat uit de contributie aan de VNG, contributie aan de VNG afdeling Gelderland en een bijdrage voor de Gelderland Academie. De definitieve hoogte van de financiële bijdrage (contributie) wordt in de Algemene Ledenvergadering in juni bepaald. Daarnaast loopt de financiering van de gezamenlijke gemeentelijke activiteiten via het Fonds Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU). Dankzij een prijsverhoging van 4,2% en een investering in de nieuwe proposities Lokale Agenda bestaanszekerheid, asiel en migratie en  versterking gezamenlijke wetgeversfunctie stijgt de bijdrage van de gemeente Brummen aan het Fonds GGU tot  € 4,574 per inwoner (2024: € 3,79).

Ontwikkelingen:
Geen specifieke ontwikkelingen.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Circulus BV verzorgt de inzameling van al het huishoudelijk afval voor o.a. de gemeente Brummen. Naast de lediging van groene en grijze containers ook de inzameling van onder meer papier, glas, chemisch afval, snoeiafval, kunststoffen en grof huishoudelijk afval. Verder houdt Circulus zich ook actief bezig met ongediertebestrijding en beheert het de afvalbrengpunten in de gemeente Brummen.

Missie Circulus
"Wij zien een mooie, aantrekkelijke wereld voor ons waarin het prettig is om te leven. Onze beschikbare bronnen benutten we maximaal, voor verspilling is geen plaats meer. We werken samen aan duurzame, houdbare oplossingen. Een inclusieve wereld waarin iedereen naar vermogen meedoet. We laten de aarde beter achter."
Deze benadering sluit goed aan op ons gemeentelijk grondstoffenplan. Doelstelling hierin is o.a. het terugdringen van het huishoudelijk afval per inwoner tot 80 kg eind 2025.

Het financiële belang:
De gemeente is aandeelhouder van Circulus. De waarde van deze deelneming in de balans is gebaseerd op de historische inbrengwaarde in de voorloper van deze BV en is toen bepaald op € 37.210. Brummen heeft 461 van de aandelen in haar bezit.

Op basis van een jaarlijkse dienstverleningsovereenkomst wordt de hoogte van de bijdrage van onze gemeente bepaald. In 2025 gaat het daarbij om een bedrag van afgerond €  1.692.000  (incl. meerwerk). De komende jaren wordt er geen dividend uitgekeerd.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Vitens zorgt voor de drinkwatervoorziening in vijf provincies waaronder Gelderland. Het 100% overheidsbedrijf wint, zuivert en levert drinkwater dat betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam is.

Het financiële belang:
De gemeente bezit 21.364 aandelen die een boekwaarde op de balans hebben van € 454. 

Ontwikkelingen:
Voor de komende jaren is de verwachting dat Vitens geen dividend zal uitkeren als gevolg van de lage Weighted average cost of capital (WACC), gecombineerd met de grote investeringsbehoefte, waardoor het eigen vermogen moet worden versterkt. 
De sturing op de WACC verloopt langs 4 sporen:

1. Met het programma Waterbesparing en optimalisering van het investeringsportfolio wordt er ingezet op het vaststellen van een zo optimaal mogelijk investeringsniveau dat nodig is voor de uitvoering van de wettelijke taken van Vitens.
2. Daarnaast wordt een actieve lobby gevoerd voor een WACC-regulering die de geschetste problematiek oplost, zodat Vitens met een financieel gezonde bedrijfsvoering het investeringsportfolio kan realiseren.
3. Ondertussen moet de positie van Vitens worden bepaald in het geval een situatie ontstaat waarin de WACC ontoereikend is. Uit een eerste juridische analyse blijkt dat er aanleiding is om de wettelijke leveringsplicht van hogere orde te beschouwen dan te voldoen aan de WACC. Voorwaardelijk hierin is dat de opties van het versterken van het eigen vermogen actief zijn verkend.
4. Het verkennen van de mogelijkheid om op andere wijze het eigen vermogen te versterken, bijvoorbeeld door bijstorten van aandeelhouders, achtergestelde leningen of andere vormen van aantrekken van vermogen.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Op grond van de bepalingen in de Wet Veiligheidsregio’s 2010 is deze gemeenschappelijke regeling belast met de regionale brandweertaken. Hieraan wordt invulling gegeven door de samenwerking van verschillende diensten en besturen.  Er wordt samengewerkt op het gebied van brandweerzorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij rampen en handhaving van de openbare orde en veiligheid.

Het financiële belang:
De verdeelsleutel voor de financiering van de VNOG is gebaseerd op de algemene uitkering uit het gemeentefonds voor het cluster openbare orde en veiligheid / brandweer en rampenbestrijding. De Brummense bijdrage aan de veiligheidsregio voor 2025 bedraagt € 1.424.000 (incl. GHOR).

Gelijktijdig met de begroting 2025 van de VNOG is het Regionaal Beleidsplan 2025-2028 voorgelegd aan de gemeenteraden. Daarin worden 6 speerpunten voorgesteld dia volgens het Dagelijks Bestuur passen bij de opgaven van VNOG voor de komende jaren. Deze speerpunten zijn nog niet vertaald in deze begroting. 

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
De belangen voor de gemeente Brummen in de regionale samenwerking liggen concreet in de actuele ontwikkelingen in Eerbeek. Onderzoek naar bodemwarmte, hergebruik van warmte uit productieprocessen en een duurzamere papierindustrie. Ook de gezamenlijke inspanningen in de regio voor circulaire innovatie, klimaataanpak, landbouwtransitie, biodiversiteit, asbestsanering en voedselkwaliteit sluiten aan op onze belangen.
Deelnemende gemeenten zijn Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Heerde, Lochem, Voorst en Zutphen. De gemeenschappelijke regeling Regio Stedendriehoek coördineert en faciliteert de samenwerking van de deelnemende gemeenten. Daarnaast ondersteunt het regiobureau de Regioraad en het Dagelijks Bestuur op het gebied van communicatie, lobby, Europese subsidies en bedrijfsvoering. 
De gezamenlijk opgestelde ‘Strategische Agenda Cleantech Regio 2022-2030’ heeft als prioritaire topthema’s energie-transitie en circulaire economie. Ook bevat deze regionale gebiedsagenda ambities op het gebied van: vestigingsklimaat, leefomgeving, innovatie-kracht, human capital en schone mobiliteit.
Waar mogelijk benutten we de kansen die zich op regionaal niveau voordoen. 

Het financiële belang:
De gemeentelijke bijdrage aan de regio is afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente. Voor 2025 bedraagt de bijdrage in totaal € 192.269 (€ 9,11 per inwoner).
Het weerstandsvermogen van de Regio Stedendriehoek is niet groot. Indien de regio niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen moet teruggevallen worden op de deelnemende gemeenten.

Ontwikkelingen:
De Stedendriehoek Regio werkt verder aan de uitvoering van regionale samenwerkingsambities aan de hand van de ‘Uitvoeringsagenda 2023-2030’. Hierin wordt uitdrukkelijk een koppeling gelegd met het thema ‘Brede Welvaart’. 

Die samenwerking tussen Rijk en regio heeft in 2024 een enorme impuls gekregen door de toekenning van de Regio Deal Sterker in 3D, waarmee het Rijk €20 miljoen investeert in onze regio. In de loop van 2024 wordt een convenant met het Rijk gesloten, waarna de deal verder wordt ingevuld met concrete projecten en investeringen.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
GGD Noord- en Oost-Gelderland is de gezondheidsdienst van 22 gemeenten. De GGD biedt actief 'Een gezond houvast' en bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van de inwoners binnen de regio. Speciale aandacht is er voor jeugd en risicogroepen. De GGD voert de Wet Publieke Gezondheid (WPG) uit. Zij wil zich profileren als een herkenbare en laagdrempelige organisatie. Daarnaast als leverancier van betrouwbare en vakkundige zorg aan haar klanten.

Wethouder Ingrid Timmer heeft zitting in het Dagelijks Bestuur van de GGD-NOG en is onder meer belast met de portefeuille financiën.

Het financiële belang:
De bijdrage van Brummen in 2025 is geraamd op € 223.272 voor de Publieke gezondheid. Voor de Jeugdgezondheidszorg  € 249.289.  Deze bijdragen zijn conform afspraak via een bijdrage per inwoner over de deelnemende gemeenten verdeeld.
Daarnaast is voor GGD-NOG Robuust een  inwonersbijdrage noodzakelijk van € 6.807. 

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Brummen maakt deel uit van de omgevingsdienst Veluwe, vestigingsplaats Apeldoorn. De ODVeluwe is per 1 januari 2024 ontstaan uit een fusie tussen de OVIJ en de ODNV (Omgevingsdienst Noord Veluwe) en is ingesteld voor de behartiging van de belangen van de deelnemers. Belangenbehartiging richt zich op het punt van vergunningverlening, toezicht en handhaving in het kader van het omgevingsrecht ten aanzien van milieu. Het uit laten voeren van de basistaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) door een Omgevingsdienst is een wettelijke verplichting. 

Wethouder Pouwel Inberg is voorzitter van het Dagelijks Bestuur van de ODVeluwe.

Het financiële belang:
In de begroting van 2025 is een bedrag van € 481.000 opgenomen als bijdrage voor de ODVeluwe  (2024: € 436.504).  

Ontwikkelingen:
In de wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving worden eisen gesteld ten aanzien van de  kwaliteit en kwantiteit van de uit te voeren werkzaamheden op het gebied van vergunningverlening, 
toezicht en handhaving. Ook de ODVeluwe moet hieraan voldoen. Qua risico’s beperken die zich bij de ODVeluwe tot de normale bedrijfsvoeringsrisico’s.

De in de tabel aangegeven jaarcijfers zijn van de OVIJ. 

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:

PlusOV verzorgt in de gemeenten Brummen, Epe, Hattem, Heerde, Lochem en Voorst het dagbestedingsvervoer voor mensen met een WMO-indicatie (vervoer van woning naar
dagbestedingslocatie), leerlingenvervoer (vervoer voor kinderen die niet zelfstandig of met begeleiding kunnen reizen of als een school te ver van huis ligt) en jeugdwetvervoer (vervoer van en naar dagbesteding of zorglocatie voor jongeren en kinderen). Ook hiervoor wordt door gemeenten een indicatie afgegeven.

Wethouder Ingrid Timmer maakt deel uit van het dagelijks bestuur.

Het financiële belang:
De gemeentelijke bijdrage bedraagt op basis van de begroting 2025 van Plus OV € 1.098.387. 
De kosten zijn opgebouwd als volgt:

1. Vraagafhankelijk vervoer: € 313.063       
2. Leerlingenvervoer: € 559.115
3. Dagbestedingsvervoer: € 143.874    
4. Jeugdwetvervoer: € 82.335 

Het aantal vervoersbewegingen is nog niet op het niveau van voor Covid-19. Voor de komende jaren wordt een verder herstel verwacht. In de meerjarenbegroting van Plus OV wordt uitgegaan van een jaarlijkse stijging van 3,5%, bovenop de inflatie.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Sinds 1 januari 2023 is Tribuut verantwoordelijk voor de uitvoering van de belastingwerkzaamheden, inclusief de gehele invordering en afhandeling van de bezwaren, voor de gemeente Brummen. Daarnaast nemen ook gemeenten Apeldoorn, Zutphen, Epe, Voorst en Lochem deel aan deze regeling. In totaal wordt er belasting geheven in een gebied van ruim 325.000 inwoners.

In 2025 zal Tribuut naar verwachting verhuizen van Epe naar Apeldoorn-Noord.

Het financiële belang:
Bij de beslissing om de gemeentelijke belastingtaak over te hevelen naar Tribuut was het uitgangspunt kostenneutraliteit. Echter, de kosten zijn de laatste jaren navenant gestegen vanwege de extreme stijging van het aantal WOZ-bezwaren. Dit laatste wordt grotendeels veroorzaakt door de opkomst van No-Cure-No-Pay-(NCNP)-bureau's. Aangezien is afgesproken dat Tribuut geen financiële buffer aanhoudt om tegenvallers op te vangen, betekent een stijging in de kosten van Tribuut ook een grotere financiële bijdrage van de deelnemende gemeenten. Het resultaat van de GR wordt verdeeld in dezelfde verhouding als de bijdrage van de gemeenten over de totale begroting.  Inmiddels zijn maatregelen genomen om het aantal bezwaren, met name van NCNP-bureau's te laten dalen.

De bijdrage aan Tribuut bedraagt voor 2025 € 546.000, de raming voor 2024 was € 531.000. De bijdrage valt hoger uit vanwege  de gebruikelijke loon- en prijsstijgingen en wat extra investeringen in (beveiliging van) software. 

Het openbaar belang dat door de verbonden partij wordt behartigd:
Het Regionaal Archief Zutphen, vestigingsplaats Zutphen is een openbare archiefdienst met enkele wettelijke taken. Voor de gemeenten Brummen, Lochem en Zutphen bewaart het RAZ historische informatie en stelt deze beschikbaar. Naast het beheer van het archief levert het RAZ ook de diensten van de gemeentearchivaris.

Het financiële belang:
Er ligt een Dienstverleningsovereenkomst (DVO) voor het beheren van de archiefbescheiden van de gemeente Brummen. 
De kosten voor 2025  bedragen € 68.400.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Stichting Archipel, vestigingsplaats Zutphen, behartigt de belangen van het openbaar onderwijs in de gemeenten Brummen, Voorst en Zutphen.

Het financiële belang:
De stichting voert de taak van bevoegd gezag uit en ontvangt hiervoor doeluitkeringen van het rijk. Binnen deze doeluitkeringen moeten alle kosten worden opgevangen. Er is geen aanspraak op een (jaarlijkse) bijdrage van Brummen. De gemeente blijft financieel wel eindverantwoordelijk.

Ontwikkelingen:
De afname van het aantal leerlingen is minder dan verwacht, maar zet wel door. Dit heeft tot gevolg dat de rijksbijdragen afnemen. Bij Archipel heeft dit al geleid tot het verminderen van het aantal medewerkers en tot minder locaties. Archipel is waakzaam ten aanzien van het sluitend houden van de begroting en doet dit in goed overleg met de gemeenten. Hiermee wordt het risico op negatieve exploitaties maximaal beperkt. Het verder beperken van het aantal scholen binnen het gehele gebied van Archipel is dan ook denkbaar. In de gemeente Brummen zijn twee scholen die al meerdere jaren onder de opheffingsnorm zitten.

Het openbaar belang dat de verbonden partij behartigt:
Leisure Lands beheert 20 recreatiegebieden in Gelderland en Noord-Limburg. De recreatiegebieden liggen allemaal in het buitengebied in een groen en waterrijk decor. Leisure Lands levert direct en indirect een maatschappelijke bijdrage aan de leefbaarheid en vrijetijdsbesteding in de regio waarin zij actief is.

Het financiële belang:
De gemeente Brummen heeft een beperkt belang van 4.305 aandelen met een nominale waarde van € 1. De aandelen staan voor nul euro op de balans van de gemeente.

Ontwikkelingen:
De financiële positie van Leisure Lands is eind 2023 goed. Leisure Lands heeft een positief exploitatieresultaat behaald. Het nettoresultaat valt nog veel hoger uit. Leisure Lands beschikt over een forse beleggingsportefeuille, die in 2023 een zeer goed rendement heeft kunnen realiseren. 

De aandeelhoudersovereenkomst is verlengd tot en met 31 december 2026. In de aandeelhoudersovereenkomst is bepaald dat aandeelhouders hun aandelen alleen aan andere publiekrechtelijke lichamen kunnen verkopen en dat de vennootschap geen dividend uitkeert.